Page 89 - saranuklom2 e-book
P. 89
สารานุกรมโคราชศึกษา ๒
Encyclopedia of Korat Study 2
องค์ประกอบในก�รเล่นเพลงโคร�ช
ก�รเล่นเพลงโคร�ชเป็นภูมิปัญญ�ท�งวัฒนธรรมของจังหวัดนครร�ชสีม�
เพลงโคร�ชมีคว�มโดดเด่นในก�รใช้ภ�ษ�โคร�ช ซึ่งเป็นเอกลักษณ์เฉพ�ะของจังหวัด
นครร�ชสีม� นอกจ�กนั้นคว�มส�ม�รถของหมอเพลงโคร�ชที่แสดงถึงไหวพริบ สติปัญญ�
คว�มส�ม�รถในก�รใช้ภ�ษ�ประกอบกับท่วงทำ�นองก�รร้องที่เชี่ยวช�ญเป็นทักษะเฉพ�ะ
ตัว ผู้ที่จะเล่นเพลงโคร�ชได้จะต้องฝึกฝนม�อย่�งดี ก�รเล่นเพลงโคร�ชที่มีคว�มครบ
สมบูรณ์ต�มที่สืบต่อกันม�มีองค์ประกอบที่สำ�คัญ ดังนี้
๑. หมอเพลงและก�รแต่งก�ย
ก�รแสดงเพลงโคร�ช จะใช้คำ�ว่�ก�รเล่นเพลงโคร�ช และเรียกผู้ที่เล่นเพลงว่�
“หมอเพลง” หมอเพลงจะมีทั้งหมอเพลงฝ่�ยช�ยและหมอเพลงฝ่�ยหญิง ผู้ที่จะเป็นหมอเพลง
้
โคร�ชจะต้องได้รับก�รฝึกฝนจ�กครูเพลง ครูเพลงจะพิจ�รณ�จ�กนำ�เสียง บุคลิกลักษณะ
และปฏิภ�ณ ห�กครูเพลงเห็นว่�จะมีแววเป็นหมอเพลงได้ก็จะให้ฝ�กตัวเป็นศิษย์ ก่อนจะหัด
ว่�เพลงจะต้องยกครู (บูช�ครู) ซึ่งจะใช้เครื่องยกครูประกอบด้วย กรวยครู ๖ กรวย ดอกไม้
ข�ว ๖ คู่ เทียน ๖ เล่ม ธูป ๑๒ ดอก ผ้�ข�ว ๑ ผืน เงินบูช�ครู ๖ บ�ท (บ�งครู ๑๒ บ�ท
หรือ ๒๔ บ�ท) เหล้�ข�ว ๑ ขวด บุหรี่ ๑๒ มวน ผู้เป็นศิษย์จะกล่�วคำ�บูช�ครูเพื่อคว�มเป็น
สิริมงคล นอกจ�กนี้ในสมัยก่อนศิษย์จะต้องเข้�กรรม ๗ วัน แต่ในปัจจุบันไม่มีก�รเข้�กรรม
แล้ว ก�รเข้�กรรม ๗ วัน นี้ ศิษย์จะอยู่ในพื้นที่ที่ล้อมรอมด้วยส�ยสิญจน์มีลักษณะเป็นวง ศิษย์
้
จะต้องกินย�ต้ม กินข้�วเสก อ�บนำ�มนต์ ช่วงเข้�กรรมห้�มว่�เพลง เชื่อว่�ในช่วงเข้�กรรม
ห�กว่�เพลงกรรมจะแตกจะเป็นบ้� เมื่อออกกรรมแล้วครูจะปรุงเครื่องทรงปัญญ� ครูจะเสก
ให้ศิษย์กินเพื่อให้เกิดปัญญ�
ก�รแต่งก�ยของหมอเพลงโคร�ช จะนุ่งผ้�โจงกระเบนทั้งหมอเพลงฝ่�ยช�ย
และหมอเพลงฝ่�ยหญิง ในสมัยก่อนจะใช้โจงกระเบนที่เป็นผ้�ห�งกระรอกหรือผ้�ม่วง
แต่ปัจจุบันอ�จจะเปลี่ยนใช้ผ้�ชนิดอื่นได้ต�มคว�มเหม�ะสม หมอเพลงช�ยใช้เสื้อคอกลม
หรือคอฮ�ว�ย แขนสั้น มีลวดล�ยและสีใดก็ได้ มีผ้�ข�วม้�ค�ดพุง ส่วนหมอเพลงหญิงสวม
เสื้อเข้�รูปพอดีตัว ไม่มีปก แขนสั้น จะมีลวดล�ยหรือสีใดก็ได้
๒. โรงเพลงโคร�ช
ในสมัยก่อนสถ�นที่ในก�รเล่นเพลงโคร�ชนั้นไม่จำ�กัดสถ�นที่ อ�จจะเป็น
่
ล�นบ้�นหรือบนบ้�นก็ได้ เพียงแต่ห�ครกตำ�ข้�วม�ควำ�ลงและมีถัง (ภ�ษ�โคร�ชเรียก
้
้
ว่� “ครุ”) ใส่นำ�ม�ว�งไว้บนครก เพื่อให้หมอเพลงดื่มนำ�เมื่อคอแห้ง ต่อม�มีก�รพัฒน�เป็น
72
