Page 45 - saranuklom2 e-book
P. 45
สารานุกรมโคราชศึกษา ๒
Encyclopedia of Korat Study 2
๒. ศิล�จ�รึกศรีจ�น�ศะ (๑๔๘๐) จ�รึกนี้เป็นจ�รึกหลักที่ ๑๑๗ ที่ค้นพบที่จังหวัด
พระนครศรีอยุธย� ศ�สตร�จ�รย์หม่อมเจ้�สุภัทรดิศ ดิศกุล ทรงแปลจ�กบทคว�มภ�ษ�
ฝรั่งเศสศ�สตร�จ�รย์ฉ่ำ� ทองคำ�วรรณ เป็นผู้ตรวจแก้ สำ�หรับบทคว�มภ�ษ�ฝรั่งเศส เขียน
โดยศ�สตร�จ�รย์ยอร์จ เซเดส์ ตีพิมพ์ในว�รส�รสย�มสม�คม เล่มที่ ๓๕ ตอนที่ ๑ เดือน
กุมภ�พพันธ์ คริสต์ศักร�ช ๑๙๔๔ หรือพุทธศักร�ช ๒๔๘๗ หน้�ที่ ๗๓-๗๖ มีใจคว�มว่�
มีก�รตัดถนนในพระนครศรีอยุธย� เมื่อเดือนกันย�ยน พุทธศักร�ช ๒๔๘๒ ได้ค้นพบแผ่น
ศิล�มีจ�รึกสองด้�น อยู่ในเนินดินใกล้กับโบสถ์พร�หมณ์หรือเทวสถ�น ท�งด้�นทิศตะวัน
ออกของตัวเมืองพระนครศรีอยุธย�ใกล้กับสะพ�นเก่�ซึ่งมีน�มว่�สะพ�นชีกุน ข้�มคลองชี
กุน ไม่ทร�บว่�ศิล�จ�รึกนี้ม�จ�กไหน ต�มสภ�พที่ค้นพบก็อ�จกล่�วได้ว่�คงอยู่ที่นี่ม�ตั้งแต่
ครั้งกรุงศรีอยุธย�ยังเป็นร�ชธ�นี ไม่ส�ม�รถทร�บได้ว่�ศิล�จ�รึกนี้อยู่ที่นั่นม�ตั้งแต่แรก
สร้�งหรือนำ�ม�จ�กที่อื่น แต่สันนิษฐ�นว่�คงจะนำ�ม�จ�กที่อื่นม�กกว่� ปัจจุบันจ�รึกนี้อยู่ใน
พิพิธภัณฑสถ�นแห่งช�ติพระนครศรีอยุธย� พื้นศิล�จ�รึกสูงประม�ณ ๔๕ เซนติเมตร และ
กว้�งประม�ณ ๒๒ เซนติเมตร ทั้งสองด้�น ด้�นแรกมีจ�รึกภ�ษ�สันสกฤต ๑๘ บรรทัด แต่ง
เป็นโศลกทั้งหมด ยกเว้นบทที่ ๖ บรรทัดที่ ๑๑-๑๒ ซึ่งแต่งเป็นอ�รยะ จ�รึกเริ่มต้นด้วยก�ร
สรรเสริญ ๒ บท บทแรกเป็นก�รสรรเสริญพระศังกรหรือพระศิวะและบทที่ ๒ สรรเสริญน�ง
ป�รพตี ซึ่งรวมกับพระศิวะภ�ยใต้รูปอรรธน�รี ต่อจ�กนั้นจึงกล่�วถึงร�ยพระน�มพระร�ช�
แห่งอ�ณ�จักรจ�น�ศะปุระ ชื่ออ�ณ�จักรนี้ยังไม่เคยมีกล่�วไว้ในจ�รึกอื่น ๆ ที่ค้นพบกันใน
แหลมอินโดจีน พระร�ช�องค์แรกซึ่งไม่บอกศักร�ช ทรงพระน�มว่�ภคทัตต์ ผู้สืบต่อลงม�
จ�กพระเจ้�ภคทัตต์องค์หนึ่งทรงพระน�มว่�สุนทรปร�กรม พระเจ้�สุนทรปร�กรม ทรงมี
โอรสทรงพระน�มว่�สุนทรวรมัน พระเจ้�สุนทรวรมันทรงมีพระร�ชโอรส ๒ องค์ องค์พี่ทรง
พระน�มว่�นรปติสิงหวรมัน ได้เสด็จขึ้นครองร�ชย์แห่งอ�ณ�จักรศรีจ�น�ศะ องค์น้องทรง
พระน�มว่�มงคลวรมัน ได้โปรดให้สร้�งจ�รึกหลักนี้ เพื่อฉลองก�รสร้�งพระรูปพระชนนี เป็น
พระเทวีคือช�ย�ของพระศิวะ เมื่อศักร�ช ๘๕๙ หรือพุทธศักร�ช ๑๔๘๐ ศิล�จ�รึกนี้มีคำ�แปล
ซึ่งขอยกม�เป็นข้อมูลบ�งส่วนดังนี้
๑. พระสังกร (ศิวะ) เป็นผู้ที่มีชัยชนะเสมอ พระองค์ผู้ทรงเผ�ผล�ญม�ะ (ก�มเทพ)
ด้วยเพลิงจ�กพระเนตรและทรงทัด (ผมบนมวยพระเกศ�) ด้วยกลีบดอกไม้สวรรค์ คือดวง
จันทร์ ครึ่งซีก ทั้งนี้ ก็เพร�ะไม่ต้องก�รให้โลกถูกเผ� (ด้วยรัศมีของพระองค์)
๒. ขอสรรเสริญแด่พระธิด�ของพระหิมวัต ผู้ซึ่งเข้�ไปรวมกับครึ่งหนึ่งขององค์พระ
(ศิวะ) และพระคุหะ (สกันทหรือขันทกุม�ร) ก็ทรงจ้องมองด้วยคว�มประหล�ดพระทัย พร้อม
28
