Page 43 - saranuklom2 e-book
P. 43
สารานุกรมโคราชศึกษา ๒
Encyclopedia of Korat Study 2
ชื่อนี้มีคว�มหม�ยว่�เป็นเมืองที่มี ก�รเลี้ยงโค หรือวัว ซึ่งเป็นสัตว์ที่มีอิทธิพลท�งคว�มเชื่อ
ของศ�สน�ฮินดูนิก�ยไศวะ ที่มีก�รนับถือพระศิวะหรือพระอิศวร วัวหรือโคอันเป็นพ�หนะ
ของพระอิศวร จึงมีก�รนับถือวัวหรือโคกันม�ก และมีก�รเลี้ยงวัวหรือโคกันม�กอีกด้วย เมือง
โคร�ชก็ทรงสันนิษฐ�นว่�น่�จะมีช�วอินเดียหรือแขกม�อ�ศัยอยู่ในท้องถิ่นนี้จำ�นวนม�ก
และช�วไทยก็ได้รับอิทธิพลจ�กอินเดียเป็นอย่�งม�กเช่นกัน โดยเฉพ�ะได้นำ�ชื่อที่ปร�กฏใน
วรรณคดีอินเดียม�ตั้งชื่อเมืองต่�ง ๆ ในประเทศไทย เช่น อโยธย�หรืออยุธย� ลวปุระหรือ
ลพบุรี เป็นต้น จึงทรงเห็นว่�เมืองโคร�ช น่�จะได้ชื่อม�จ�กเมืองโคร�ฆะปุระ ซึ่งเป็นก�รนำ�
คำ�ม�ผสมกันกับเมืองเสม� กล�ยเป็นคำ�ว่�โคร�ฆะเสม� กล�ยเสียงม�เป็นโคร�ชเสม� และ
กล�ยม�เป็นโคร�ชสีม� เมื่อนำ�คำ�ว่�นคร ซึ่งแปลว่�เมือง ม�เติมลงข้�งหน้� กล�ยเป็น นคร
โคร�ชเสม� นครโคร�ชสีม� และกล�ยเป็น นครร�ชสีม�ในที่สุด ซึ่งได้ใช้ม�จนถึงปัจจุบัน
คว�มเชื่ออันเป็นที่ม�ของชื่อนคร�ชสีม� ๓ นี้ มีบ�งคนเชื่อต�มที่ทรงสันนิษฐ�น
นั้น หรืออ�จมีคว�มเชื่ออย่�งอื่นผสมไปด้วย โดยทุกคนย่อมจะมีอิสระในคว�มเชื่อนั้น
ซึ่งมิได้มีก�รกำ�หนดบังคับหรือถูกกำ�หนดบังคับให้ต้องเชื่อ ด้วยเหตุผลนี้จึงมีก�รนำ�ไปแต่ง
เป็นเพลงบ้�ง โดยเฉพ�ะเชื่อว่�พื้นที่จังหวัดนครร�ชสีม�คงมีก�รเลี้ยงวัวหรือโคกันม�ก และ
ก�รเลี้ยงวัวหรือโคนี้ ย่อมจะต้องมีเจ้�ของหรือระดับหัวหน้� หรือมีระดับผู้ปกครองที่เป็น
ร�ช� เมื่อเป็นดังนี้จึงมีคว�มเชื่อว่�เป็นโคร�ช� หรือร�ช�ผู้เป็นใหญ่ในก�รเลี้ยงวัวหรือโค
หรืออ�จหม�ยถึงวัวหรือโคที่ใหญ่ รูปร่�งสมส่วน แข็งแรง มีพละกำ�ลังม�กเหม�ะแก่ก�รนำ�
ไปใช้ง�นในลักษณะปศุสัตว์ เมืองนี้มีชื่อว่�โคร�ช� เมื่อเติมคำ�ว่�นคร เข้�ไปข้�งหน้� จึงกล�ย
เป็นนครโคร�ช� หรือนครร�ชสีม� ในปัจจุบัน
๔. คว�มเชื่ออันเป็นที่ม�ของชื่อนครร�ชสีม�ประก�รที่ ๔ เป็นคว�มเชื่อที่อิง
อ�ศัยหลักฐ�นท�งประวัติศ�สตร์ เพร�ะมีคำ�สำ�คัญที่ปร�กฏต�มคว�มเชื่อนี้คือคำ�ว่� ตำ�บล
โคร�ช และตำ�บลเสม� ซึ่งอยู่ในท้องที่อำ�เภอสูงเนิน จังหวัดนครร�ชสีม�นั่นเอง ทั้งนี้เพร�ะว่�
คำ�ทั้งสองเกี่ยวข้องกันและกันในอดีต จนกระทั่งกล�ยม�เป็นจังหวัดนครร�ชสีม�ในปัจจุบัน
อันเกิดจ�กคว�มเชื่อที่มีประจักษ์พย�นหลักฐ�นท�งประวัติศ�สตร์ของก�รตั้งถิ่นฐ�นของคน
โคร�ชสนับสนุนอย่�งชัดเจน ดังที่ปร�กฏในหลักศิล�จ�รึก อย่�งน้อยก็ ๔ หลัก (จำ�เริญรัตน์
เจือจันทร์, ๒๕๕๒) ซึ่งจะขอนำ�เสนอส�ระสำ�คัญ ดังนี้
๑. ศิล�จ�รึกบ่ออีก� ศิล�จ�รึกนี้เรียกว่�จ�รึกบ่ออีก�ลงพุทธศักร�ช ๑๔๑๑ กล่�ว
ถึงอ�ณ�จักรศรีจ�น�ศะ อันเป็นอ�ณ�บริเวณเมืองเสม� นักโบร�ณคดีเรียกว่�บ่ออีก� เพร�ะ
เป็นสถ�นที่ที่พบศิล�จ�รึกนี้ ศิล�จ�รึกได้ถูกจ�รึกเป็นอักษรปัลลวะ สมัยหลังโดยประม�ณ
26
