Page 41 - saranuklom2 e-book
P. 41
สารานุกรมโคราชศึกษา ๒
Encyclopedia of Korat Study 2
พระเจ้�ชัยวรมันที่ ๕ ประม�ณ พุทธศักร�ช ๑๕๑๑ ขึ้นครองร�ชย์และพิจ�รณ�เห็นว่�เมือง
เสม�เป็นเมืองใหญ่ จึงมีพระบรมร�ชโองก�รให้ข้�ร�ชก�รที่ปกครองเมืองภีมะปุระ (อ�จ
หม�ยถึงเมืองพิม�ย) และข้�ร�ชก�รที่ปกครองเมืองเสม�ซึ่งเป็นเมืองใหญ่ ให้ไปสร้�งเมือง
ใหม่ คำ�ว่�พระบรมร�ชโองก�ร เป็นคำ�ที่แปลม�จ�กภ�ษ�เขมรว่� วรอ�ชญ� ซึ่งเป็นคำ�ที่
ปร�กฏในศิล�จ�รึกพนมวัน ๑ ที่ว่� วรอ�ชญ� ธูลี เชง วระกมรเตง อัญ ศรียโศวฺรมฺมเทวะ
ซึ่งแปลคว�มว่� ด้วยพระบรมร�ชโองก�รแห่งพระเจ้�ยโศวรมัน ผู้เป็นใหญ่ ดังนั้นข้�ร�ชก�ร
พลเมือง จึงมีก�รขนหิน ขนวัสดุอุปกรณ์ม�สร้�งเมืองใหม่ ซึ่งเป็นลักษณะก�รขน ก�รแบก
ต�มวรอ�ชญ�หรือปฏิบัติต�มพระบรมร�ชโองก�ร หรือต�มคำ�สั่งที่มอบหม�ยให้กระทำ�
ข้�ร�ชก�รหรือประช�ชนทั้งหล�ยจึงมักเรียกเมืองนี้ว่�เมืองวรอ�ชญ� แต่เมื่อสร้�งเมืองไป
แล้วสักระยะหนึ่งก็ค�ดหวังว่�จะแล้วเสร็จในไม่ช้� จึงมีก�รสร้�งขวัญกำ�ลังใจด้วยก�รนำ�คำ�
ว่� นคร ม�เติมข้�งหน้� เป็น นครวรอ�ชญ� ต่อม�จึงมีก�รเรียกและมีเสียงเพี้ยนม�ต�มลำ�ดับ
เป็น นครวรอ�ชญ�และกล�ยเป็น นครร�ชสีม� ในปัจจุบัน
๒. คว�มเชื่ออันเป็นที่ม�ของชื่อนครร�ชสีม�ประก�รที่ ๒ เป็นคว�มเชื่อที่ม�จ�ก
นิท�นปรัมปร�ว่�มีพระร�ช�ครองเมืองหนึ่ง (บุญส่ง ครูศรี,๒๕๓๘, ศศิธร ธัญลักษณ�นันท์ และ
อรุณศรี เบญจศิริเลิศ, ๒๕๔๒) มีพระบรมร�ชโองก�รให้น�ยจันทน์ไปห�หนังร�ชสีห์ที่ยืนต�ยม�
ถว�ย น�ยจันทน์ก็เดินท�งดั้นด้นไปห�หนังร�ชสีห์ที่ยืนต�ย แต่พย�ย�มค้นห�เท่�ไหร่ก็ไม่
พบร�ชสีห์ที่ยืนต�ยดังกล่�ว เมื่อเดินท�งเข้�ไปในป่�ลึกก็ได้พบมห�ฤาษีที่เป็นพญ�ลิงนั่ง
บำ�เพ็ญเพียรภ�วน�อยู่ใต้ต้นไม้ จึงเข้�ไปถ�มและได้บอกเล่�เรื่องร�วของตนให้มห�ฤาษี
ทร�บถึงคว�มประสงค์ต�มพระบรมร�ชโองก�ร เพร�ะห�กน�ยจันทน์ไม่ได้หนังร�ชสีห์ไป
ถว�ย น�ยจันทน์จะต้องถูกประห�รชีวิต มห�ฤาษีได้ฟังจึงรู้สึกสงส�ร เห็นอกเห็นใจน�ยจันทน์
เกรงว่�น�ยจันทน์จะถูกประห�รชีวิต จึงให้คว�มช่วยเหลือโดยบอกว่�ให้ม�ติดต�มข่�ว หลัง
จ�กนั้นน�ยจันทน์จึงล�กลับ และม�ติดต�มฟังข่�วในภ�ยหลัง ต่อจ�กนั้นพวกบริว�รมห�ฤาษี
ที่เป็นลิงได้เข้�ม�ห�มห�ฤาษี และได้กลิ่นมนุษย์จึงถ�มมห�ฤาษีว่�มีกลิ่นมนุษย์ที่อ�ศรมของ
มห�ฤาษี กลิ่นนี้ม�จ�กที่ใด และได้บอกกับบริว�รของตนเองว่�ก็อ�จจะมีกลิ่นของมนุษย์ที่
ติดตัวม�กับพวกตนที่เป็นบริว�รนั่นแหละ จ�กนั้นมห�ฤาษีจึงได้มอบหม�ยง�นให้บริว�รของ
ตนเองว่� ถ้�ห�กพบร�ชสีห์ยืนต�ย ขอให้ชำ�แหละเอ�หนังและนำ�ม�มอบให้ด้วย พวกบริว�ร
จึงได้ปฏิบัติต�ม เมื่อบริว�รได้เดินท�งไปห�อ�ห�ร ได้พบร�ชสีห์ยืนต�ย พวกบริว�รจึงได้
ชำ�แหละ นำ�หนังม�ถว�ยมห�ฤาษี และมห�ฤาษีจึงยินดีม�กที่จะทำ�ให้น�ยจันทน์รอดชีวิตจ�ก
ก�รถูกประห�ร หลังจ�กนั้นสองส�มวัน น�ยจันทน์จึงได้ม�ต�มนัด มห�ฤาษีจึงได้นำ�เอ�
24
