Page 28 - saranuklom2 e-book

สารานุกรมโคราชศึกษา ๒
Encyclopedia of Korat Study 2

ก�รผลิตขนมจีนประโดก
อ�จ�รย์จิร�ภรณ์ ประธรรมโย

คณะส�ธ�รณสุขศ�สตร์ มห�วิทย�ลัยวงษ์ชวลิตกุล
E-mail : Jiraporn_pra@vu.ac.th

บทนำ�
ขนมจีนเป็นอ�ห�รค�วอย่�งหนึ่งของไทยประกอบด้วยเส้นเรียกว่� เส้นขนมจีน
้
้
้
และนำ�ย� หรือนำ�ย�ขนมจีน เป็นอ�ห�รที่นิยมทุกท้องถิ่นของไทย แต่มีก�รปรุงนำ�ย�ที่แตก
ต่�งกัน แม้ว่�ขนมจีนจะมีคำ�ว่� ‘ขนม’ แต่ก็ไม่ได้มีคว�มเกี่ยวข้องกับขนมใด ๆ ขณะเดียวกัน
แม้จะมีคำ�ว่� “จีน” แต่ก็ไม่ได้เกี่ยวข้องกับอ�ห�รของจีนแต่ประก�รใดเช่นกัน ขนมจีนใน
ภ�ษ�ภ�คเหนือเรียกขนมเส้น ภ�ษ�อีส�นเรียก ข้�วปุ้น จะมีขนมจีนชนิดหนึ่งซึ่งใกล้เคียงกับ
้
ขนมคือ ขนมจีนซ�วนำ� เส้นขนมจีนทำ�ม�จ�กแป้งข้�วเจ้� นวดแล้วเทใส่กระบอกทองเหลือง
มีรูเจ�ะไว้ที่ปล�ยด้�นหนึ่ง เมื่อกดแป้งเข้�ไปในกระบอก เส้นขนมจีนก็ไหลออกม�จ�กปล�ย
กระบอก เป็นเส้นกลมขน�ดเส้นผ่�นศูนย์กล�งประม�ณ ๑-๑.๕ มิลลิเมตร
คำ�ว่� “ขนมจีน” ไม่ใช่อ�ห�รของจีน แต่คำ�ว่� “จีน” ที่ต่อท้�ยขนมชนิดนี้ สันนิษฐ�น
กันว่�น่�จะม�จ�กมอญซึ่งเรียกขนมจีนว่� “คนอมจีน” หม�ยถึง “สุก ๒ ครั้ง พิศ�ล
บุญปลูก ซึ่งเป็นช�วไทยเชื้อส�ยร�มัญผู้สนใจศึกษ�อ�ห�รและวัฒนธรรมมอญกล่�วว่�
จริง ๆ แล้วขนมจีนเป็นอ�ห�รของคนมอญหรือร�มัญ คนมอญเรียกขนมจีนว่� คนอมจิน
คนอมหม�ยคว�มว่� จับกันเป็นกลุ่มเป็นก้อน จิน แปลว่� ทำ�ให้สุก นอกจ�กนี้ “คนอม” นั้น

สันนิษฐ�นว่�น่�จะใกล้เคียงกับคำ�ไทย ‘เข้�หนม’ แปลว่� ข้�วที่นำ�ม�นวดให้เป็นแป้งเสียก่อน
ซึ่งภ�ยหลังกร่อนเป็น “ขนม” จริง ๆ แล้ว ขนมในคว�มหม�ยดั้งเดิมจึงมิใช่ของหว�นอย่�งที่
เข้�ใจในปัจจุบัน ขนมหรือหนม ในภ�ษ�เขมร หรือ คนอม ในภ�ษ�มอญ หม�ยถึง อ�ห�รที่ทำ�
จ�กแป้ง ดังนั้นขนมจีนจึงน่�จะเพี้ยนม�จ�ก คนอมจิน ซึ่งทำ�ให้เกิดสมมติฐ�นต�มม�อีกว่�
ดั้งเดิมที่เดียวขนมจีนเป็นอ�ห�รมอญ แล้วจึงแพร่หล�ยไปสู่ชนช�ติอื่น ๆ ในสุวรรณภูมิตั้งแต่
โบร�ณก�ล (ประวัติอ�ห�รพื้นบ้�น (ขนมจีน), ๒๕๖๒: ออนไลน์)
ประวัติคว�มเป็นม�ของขนมจีนในประเทศไทย กล่�วได้ว่�ขนมจีนมีม�ตั้งแต่สมัย
้
กรุงศรีอยุธย�เป็นร�ชธ�นี จ�กชื่อ “คลองขนมจีน” และ “คลองนำ�ย�” จนกระทั่งถึงสมัย
กรุงรัตนโกสินทร์ในสมัยสมเด็จพระพุทธยอดฟ้�จุฬ�โลก ขนมจีนก็ยังเป็นที่นิยมในง�นบุญ
ประเพณีต�มที่ปร�กฏต�มหลักฐ�นง�นบุญฉลองวัดพระศรีรัตนศ�สด�ร�ม ด้วยก�รทำ�ขนมจีน
11